Oude koningen in het Midden

Men gaat er van uit dat rond 3000 voor Christus, noord (Beneden) en zuid (Boven) Egypte werd verenigd door koning Narmer. Zijn naam komt voor op allerlei artefacten en in latere annalen wordt hij genoemd als de eerste koning van het verenigde Egypte.
In Abydos is zijn graf gevonden op een plek die nu bekend staat als Umm el-Qa’ab, ‘moeder van aardewerk’.

Het mooi, althans voor archeologen, is dat zijn graf past in een lange rij graven van belangrijke mensen. Er zijn graven gevonden van voor zijn tijd en van na zijn tijd. Het graf van Narmer is duidelijk anders dan die van zijn voorganger: groter, met meer grafgiften en met grafgiften die duiden op een groter rijk (bijv. wijnkruiken uit Israël en Jordanië).
De graven van zijn opvolgers, de zgn. koningen van de eerste dynastie van Egypte, worden steeds groter en complexer.

De grafvelden van Umm el-Qa’ab worden opgegraven door de Duitse archeologische dienst in Cairo, en dat doen ze al zo’n 30 jaar lang. Ze steken er erg veel geld in en hebben wonderbaarlijke dingen gevonden. Met recht zijn ze trots, het is een moeilijke klus en zij klaren het. De laatste jaren staat de opgraving onder leiding van Gunther Dreyer, die dit jaar met pensioen is gegaan. De moeilijkheid is dat de graven al sinds 2000 voor Christus door allerlei mensen zijn open gemaakt, variërend van officiële opgravingen in 2000 v. Chr. tot rovers op zoek naar goud en edelstenen.
De Duitsers hebben zo’n succes omdat ze niet alleen de graven onderzoeken, maar juist ook alle zand- en steenhopen om de graven heen. Letterlijk alles wordt gezeefd en bekeken, de resultaten zijn opzienbarend. Het belangrijkste is de vondst van tientallen zegelafdrukken en labels van de opgeslagen dingen (wijn, voedsel, goud en andere waardevolle dingen).
Dat zijn namelijk bewijzen voor het schrift dat de Egyptenaren gebruikten, de hiërogliefen blijken zo’n 300 jaar ouder te zijn dan gedacht. En al die namen, van mensen, steden, tempels, landerijen, landstreken etc., geven ons een veel beter inzicht in hoe groot het Egyptische koninkrijk toen was.

Waarom dit lange verhaal? Omdat wij daar geweest zijn tijdens onze trip in Midden Egypte. We hadden toestemming van de Egyptische Oudheidkundige dienst en konden er dus naar toe. We hadden dit al afgesproken met de Duitse missie. Toen we aankwamen keken ze eerst even vreemd op, onze contactpersoon was er niet en had niets doorgegeven. Maar dr. Dreyer persoonlijk nam ons onder zijn hoede en heeft ons twee uur lang alles laten zien en verteld.
Het graf van koning Den is gereconstrueerd, ze zijn nu bezig met het graf van koning Djer. Het waren woeste tijden, bij het graf van Djer zijn honderden bijgraven gevonden van dienaren die waarschijnlijk gelijk met hem zijn begraven, om hem te dienen in het hiernamaals. En ja, de kans is klein dat ze op dat moment een natuurlijke dood zijn gestorven!
Er is zoveel gevonden, dat ze nu even stoppen met opgraven en een paar jaar lang alle vondsten gaan verwerken en gaan publiceren. In archeologische kringen worden dat bestsellers. Hoewel, ik kan begrijpen dat niet iedereen dit zo zal ervaren.
Maar voor mij was dit een fantastische ervaring.