Dighouse
Door: Rinus
Blijf op de hoogte en volg Rinus
21 September 2010 | Egypte, Caïro
Dighouse
De eerste dagen in het opgravinghuis waren ‘slow’, noodgedwongen. De juiste vergunningen waren niet op tijd binnen. Zaterdag (18/9) stond in het teken van voorbereidingen en een kort bezoek aan de site. Dit bezoek had twee doelen. De nieuwe mensen kregen een korte rondleiding over de site, met een toelichting op hetgeen je nog ziet van de oude stad Karanis. Heel belangrijk is ook wat je niet meer ziet. Daar kom ik zo op terug. De tweede reden was wat meer zakelijk. Ter plekke bespreken hoe de opgraving dit jaar verder gaat, waar gaan we wel graven en waar niet.
Karanis is een stad die (waarschijnlijk!) gesticht is in de 3e eeuw voor Christus. Eigenlijk weten we de eerste datum niet zeker en ook niet of de stad is gesticht of het gevolg is van een meer natuurlijke ontwikkeling van bebouwing. Je ziet, archeologen weten eigenlijk niet zoveel zeker. De stad is in gebruik gebleven tot (minstens) de 6e eeuw na Christus. Dat wordt afgeleid aan vondsten in de ruines van de stad. Echter, niet de hele stad is opgegraven, dus een ander deel zou dus veel langer in gebruik gebleven kunnen zijn.
Voorlopig wordt er van uit gegaan dat de stad in gebruik was van ca. 300 v. Christus tot ca. 650-700 AD (na Christus). Dat betekent dat de stad ontstaan is in de periode van de Griekse overheersing van Egypte, in de tijd van farao Ptolemeus III. In de tijd van de Romeinse keizer Augustus (ca. 50 v. Christus), de tegenspeler van de Cleopatra en Marcus Antonius, is de stad uitgebreid. De Romeinse overheersing ging over in die van Constatinopel (Christelijk: de Egyptische Kopten). Rond 680 AD veroverden de islam Egypte. Karanis is waarschijnlijk niet verlaten als gevolg van strijd tussen Christenen en inkomende islamieten. Er zijn geen verwoestingsporen gevonden. Waarom de stad wel verlaten is, is niet goed bekend. Het zou met ziekten te maken gehad kunnen hebben (de zwarte pest heerste toen verschrikkelijk in Egypte).
Tegenwoordig loop je door een stad waarvan de resten al sinds de 7e eeuw zijn blootgesteld aan de elementen en aan menselijke invloeden. In de warme droge woestijn van Egypte blijven organische materialen goed bewaard. Stuifzand verbergt veel onder een beschermende laag, maar dezelfde wind kan hele stukken van de ruines weer blootleggen. Vooral vlak boven het zand oppervlak heeft de krachtige stuifwind een schurende werking waardoor muren worden ondergraven en vervolgens omvallen. Regen komt bijna nooit voor, maar het kan dan verwoestend huishouden. De menselijke invloed is echter het grootst en het meest destructief. Het is van alle tijden dat mensen bruikbare dingen weghalen en daarbij niet even zachtzinnig te werk gaan. Hout is een begeerd artikel in Egypte, gekapte stenen worden vaak opnieuw gebruik in huizen en de organische afval (mest van dieren en mensen, huisafval, vergane mudbricks) van oude nederzettingen is een gewilde meststof. Dit laatste heet in Egypte sebbakh en sebbakhin (sebbakh gravers) uit de 19e en 20e eeuw staan bekend als notoire verwoesters van hele steden uit het oude Egypte.
In de kern van Karanis is in de 19e eeuw de sebbakh van de stad op een geïndustrialiseerde manier afgegraven. Grote groepen sebbakhin die de vruchtbare sebbakh in bulk afvoerden over het spoor Letterlijk alles is vernietigd, op Google maps kan je de spoorrails nog volgen.
Het effect van al de mogelijke combinaties van deze ontwikkelingen sinds het verlaten van de stad is, dat je pas weet waar je naar kijkt als je klaar bent met opgraven. Wat aan de oppervlakte een duidelijke vloerplan van een huis lijkt, kan best een combinatie van 2 woningen zijn waarvan de ene uit een heel andere eeuw komt dan de andere.
M.a.w. het opgraven van een stad, of zelfs een enkel huis, is een zaak van de lange adem.
Je bent jaren bezig, voordat je zeker kan zijn van wat je eigenlijk hebt.
Het project UCLA_RUG Fayum voert in Karanis dit jaar twee onderzoeken uit. In de Noordelijke wijk worden meerdere huizen aan een straat tegelijkertijd opgegraven en onderzocht. Het zijn een belangrijke opslagplaats van graan, het bijbehorende woonhuis (van de opzichter?) en twee andere huizen. In het centrum van de oude stad wordt een huis en het aangrenzende erf onderzocht. Bij deze laatste opgraving ben ik betrokken als assistent van Angela, een afgestudeerde archeoloog van de universiteit van Los Angeles. Om in archeologie termen terug te vallen: dit betreft de opgraving in trench 4 (het erf), trench 14 (een deel van het woonhuis) en trench 24 (een ander deel van het woonhuis). Het erf is onderzocht sinds 2007 en laat zien dat het over langere tijd gebruikt is als (open lucht) stal voor klein vee en als opslag- en kookplaats. Mogelijk van tijd tot tijd tegelijkertijd. Waar we nu nieuwsgierig naar zijn, is de relatie naar de bewoning van het huis. Het erf zou best gebruikt kunnen zijn tijdens perioden van leegstand of verval van het huis zelf. Dat bijvoorbeeld de buren het gebruikt hebben voor hun dieren en hun koken! Voor mij betekent dit dat ik de komende weken op mijn knieën het zand uit de kamers van het huis aan het schrapen ben, om te kijken wat we daarin tegen komen.
Even voor alle duidelijkheid: In een stad met honderden huizen en structuren graven we over een periode van 4-6 jaar in totaal zo’n 5-7 huizen op. De resterende honderden dus niet!
Om te tonen dat archeologie niet helemaal flauwekul is, kom ik in een volgend bericht wel terug op andere dingen die worden onderzocht. En op een andere schaal.
De eerste dagen in het opgravinghuis waren ‘slow’, noodgedwongen. De juiste vergunningen waren niet op tijd binnen. Zaterdag (18/9) stond in het teken van voorbereidingen en een kort bezoek aan de site. Dit bezoek had twee doelen. De nieuwe mensen kregen een korte rondleiding over de site, met een toelichting op hetgeen je nog ziet van de oude stad Karanis. Heel belangrijk is ook wat je niet meer ziet. Daar kom ik zo op terug. De tweede reden was wat meer zakelijk. Ter plekke bespreken hoe de opgraving dit jaar verder gaat, waar gaan we wel graven en waar niet.
Karanis is een stad die (waarschijnlijk!) gesticht is in de 3e eeuw voor Christus. Eigenlijk weten we de eerste datum niet zeker en ook niet of de stad is gesticht of het gevolg is van een meer natuurlijke ontwikkeling van bebouwing. Je ziet, archeologen weten eigenlijk niet zoveel zeker. De stad is in gebruik gebleven tot (minstens) de 6e eeuw na Christus. Dat wordt afgeleid aan vondsten in de ruines van de stad. Echter, niet de hele stad is opgegraven, dus een ander deel zou dus veel langer in gebruik gebleven kunnen zijn.
Voorlopig wordt er van uit gegaan dat de stad in gebruik was van ca. 300 v. Christus tot ca. 650-700 AD (na Christus). Dat betekent dat de stad ontstaan is in de periode van de Griekse overheersing van Egypte, in de tijd van farao Ptolemeus III. In de tijd van de Romeinse keizer Augustus (ca. 50 v. Christus), de tegenspeler van de Cleopatra en Marcus Antonius, is de stad uitgebreid. De Romeinse overheersing ging over in die van Constatinopel (Christelijk: de Egyptische Kopten). Rond 680 AD veroverden de islam Egypte. Karanis is waarschijnlijk niet verlaten als gevolg van strijd tussen Christenen en inkomende islamieten. Er zijn geen verwoestingsporen gevonden. Waarom de stad wel verlaten is, is niet goed bekend. Het zou met ziekten te maken gehad kunnen hebben (de zwarte pest heerste toen verschrikkelijk in Egypte).
Tegenwoordig loop je door een stad waarvan de resten al sinds de 7e eeuw zijn blootgesteld aan de elementen en aan menselijke invloeden. In de warme droge woestijn van Egypte blijven organische materialen goed bewaard. Stuifzand verbergt veel onder een beschermende laag, maar dezelfde wind kan hele stukken van de ruines weer blootleggen. Vooral vlak boven het zand oppervlak heeft de krachtige stuifwind een schurende werking waardoor muren worden ondergraven en vervolgens omvallen. Regen komt bijna nooit voor, maar het kan dan verwoestend huishouden. De menselijke invloed is echter het grootst en het meest destructief. Het is van alle tijden dat mensen bruikbare dingen weghalen en daarbij niet even zachtzinnig te werk gaan. Hout is een begeerd artikel in Egypte, gekapte stenen worden vaak opnieuw gebruik in huizen en de organische afval (mest van dieren en mensen, huisafval, vergane mudbricks) van oude nederzettingen is een gewilde meststof. Dit laatste heet in Egypte sebbakh en sebbakhin (sebbakh gravers) uit de 19e en 20e eeuw staan bekend als notoire verwoesters van hele steden uit het oude Egypte.
In de kern van Karanis is in de 19e eeuw de sebbakh van de stad op een geïndustrialiseerde manier afgegraven. Grote groepen sebbakhin die de vruchtbare sebbakh in bulk afvoerden over het spoor Letterlijk alles is vernietigd, op Google maps kan je de spoorrails nog volgen.
Het effect van al de mogelijke combinaties van deze ontwikkelingen sinds het verlaten van de stad is, dat je pas weet waar je naar kijkt als je klaar bent met opgraven. Wat aan de oppervlakte een duidelijke vloerplan van een huis lijkt, kan best een combinatie van 2 woningen zijn waarvan de ene uit een heel andere eeuw komt dan de andere.
M.a.w. het opgraven van een stad, of zelfs een enkel huis, is een zaak van de lange adem.
Je bent jaren bezig, voordat je zeker kan zijn van wat je eigenlijk hebt.
Het project UCLA_RUG Fayum voert in Karanis dit jaar twee onderzoeken uit. In de Noordelijke wijk worden meerdere huizen aan een straat tegelijkertijd opgegraven en onderzocht. Het zijn een belangrijke opslagplaats van graan, het bijbehorende woonhuis (van de opzichter?) en twee andere huizen. In het centrum van de oude stad wordt een huis en het aangrenzende erf onderzocht. Bij deze laatste opgraving ben ik betrokken als assistent van Angela, een afgestudeerde archeoloog van de universiteit van Los Angeles. Om in archeologie termen terug te vallen: dit betreft de opgraving in trench 4 (het erf), trench 14 (een deel van het woonhuis) en trench 24 (een ander deel van het woonhuis). Het erf is onderzocht sinds 2007 en laat zien dat het over langere tijd gebruikt is als (open lucht) stal voor klein vee en als opslag- en kookplaats. Mogelijk van tijd tot tijd tegelijkertijd. Waar we nu nieuwsgierig naar zijn, is de relatie naar de bewoning van het huis. Het erf zou best gebruikt kunnen zijn tijdens perioden van leegstand of verval van het huis zelf. Dat bijvoorbeeld de buren het gebruikt hebben voor hun dieren en hun koken! Voor mij betekent dit dat ik de komende weken op mijn knieën het zand uit de kamers van het huis aan het schrapen ben, om te kijken wat we daarin tegen komen.
Even voor alle duidelijkheid: In een stad met honderden huizen en structuren graven we over een periode van 4-6 jaar in totaal zo’n 5-7 huizen op. De resterende honderden dus niet!
Om te tonen dat archeologie niet helemaal flauwekul is, kom ik in een volgend bericht wel terug op andere dingen die worden onderzocht. En op een andere schaal.
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
